100 YIL ÖNCE BUGÜN, İLK ÇAPRAZ BULMACA, AMERİKA’DA BİR HAFTA SONU GAZETESİNDE YAYINLANMIŞTI

TARİHTEN BUGÜNE DÜŞEN NOTLAR:

21 ARALIK 1913;

100 YIL ÖNCE BUGÜN,

“NEW YORK WORLD”DE DÜNYANIN İLK
ÇAPRAZ KELİME BULMACASI,
YAYINLANMIŞTI.

.............................................................................................................................................
100 yıl önce yayınlanmış ilk Çapraz Bulmaca

BULMACANIN ÇÖZÜMÜ:

Pazar günleri yayınlanan “New York World” adlı haftasonu gazetesinin eğlence sayfası editörü Liverpool’lu Arthur Wynne, gazetenin 1913 Yılbaşı özel baskısı için yeni bir bulmaca yazmaya karar vermişti.

Arthur Wynne

Daha evvel Resimli Bilmeceler, Saklı Kelimeler, Anagram*lar, Nokta Birleştirmeli Bulmacalar tasarlamış olan Wynne; bu kez çapraz düzende, yanyana dizilen kelimelerden ve kelimelerin aralarındaki siyah boşluklardan oluşan ve “Crossword Puzzle” (Çapraz Bulmaca) adını verdiği yeni bir bulmaca tasarlamıştı.

Bu yeni bulmaca okuyucuların o kadar hoşuna gitmiş ki, bir süre sonra onlar da kendi bulmacalarını tasarlayıp yayımlanması umuduyla gazeteye yollamaya başlamışlardı. Başlarda gazete tarafından kabul gören ve yayımlanan bulmacalar olmuş, ancak oluşan baskı hataları nedeniyle çok geçmeden Çapraz Bulmaca uygulamasına son verilmişti. Gazetenin bu kararı okuyucular arasında büyük tepkiye yol açmış, bunu dikkate alan gazete Çapraz Bulmacaları yeniden eğlence sayfasının baş köşesine koymak zorunda kalmıştı.

Bu denli ilgi görmesine rağmen, Çapraz Bulmaca uzun süre New York World’den başka herhangi bir yayın tarafından benimsenmemiş ve yayımlanmamıştı. Çapraz Bulmacanın dünyaca bilinen bir çılgınlığa dönüşmesi ise, ancak iki Üniversite öğrencisi sayesinde gerçekleşmişti.

Dick simon ve Lincoln Schuster

1924 yılında Columbia Gazetecilik Okulu’ndan mezun olan Dick Simon ve Lincoln Schuster birer yayıncı olarak, Çapraz Bulmacayı iş edinmişler, New York World’ün diğer bazı bulmacalarıyla birlikte Çapraz Bulmacalarını da içeren bir Bulmaca Kitabı yayımlamışlar ve bu kitap sayesinde de Bulmaca tutkusu kısa sürede tüm dünyaya yayılmıştı.

Bir İngiliz yayınında Çapraz Bulmacanın ilk kez görülmesi Şubat 1922’de Pearson dergisi’nde olmuş, Times’ta ise ilk Çapraz Bulmaca,

1 Şubat 1930 tarihinde yayınlanmıştı.

* Anagram:

Edebiyatta, bir sözcüğün harflerinin değişik düzenle başka bir sözcüğü oluşturmasına denir. Özge-göze, Bahri-ihbar, kara-arka-arak, ayak-yaka-kaya, kelime-melike vb. gibi.