TARİHTEN BUGÜNE DÜŞEN NOTLAR:
30 ARALIK 1986;
27 YIL ÖNCE BUGÜN,
ANITKABİR’DE MOZOLEYE ÇIKAN MERDİVENLERİN DOĞU (SAĞ) KANADINDAKİ BÜYÜK RÖLYEFİ DE YAPMIŞ OLAN, HEYKELTRAŞ,
İLHAN KOMAN
65 YAŞINDA STOCKHOLM’DE
HAYATINI KAYBETMİŞTİ.
İlhan Koman, 1958 yılına kadar İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nde Öğretim Üyeliği yaptıktan sonra yaşamının son 20 yılını İsveç’te ailesiyle birlikte, aynı zamanda atölyesi olarak da kullandığı “Hulda” adlı teknesinde geçirmişti.
Sanatçı, Anıtkabir için açılan yarışmaya, Mozoleye çıkan merdivenlerin sağındaki doğu kanadında yer alan kabartma için kompozisyonun alçı modelini Şadi Çalık ile birlikte hazırlayarak katılmış ve kompozisyonu ile birincilik kazanmıştı.
Koman’ın bu kabartmasında konu, Kurtuluş savaşı’nın kaderini belirleyen savaşlardan biri olan Sakarya Meydan Muharebesi’ydi. Heykeltraş bunu iki kademeli bir kabartma şeklinde yorumlamış, alt kısımda savaşı, üst kısımda merdivenlere denk gelen kısımda da zaferi işlemişti.
Kompozisyonun sağ başında bir genç, iki at, bir kadın ve bir erkek bulunmakta, bunlar, savaşın ilk döneminde düşman saldırıları karşısında evlerini bırakıp yurt savunması için yollara düşmüş insanları anlatıyordu.
O grubun önünde çamura batmış bir araba, çabalayan atlar, tekerleği döndürmeye çalışan bir erkek ve iki kadın ile ayakta bir yiğit ve ona bir kılıç sunan diz çökmüş bir kadın yer alır. Bu figürler, Sakarya Meydan Muharebesi başlamadan önceki dönemi temsil ederken, bu grubun solunda, yere oturmuş iki kadın ve bir çocuk ise, düşman istilâsı altında, Türk Ordusu'nu bekleyen halkı simgeler.
Halkın üzerinden uçar pozisyonda Başkomutan Mustafa Kemal'e çelenk sunan bir zafer meleği yer alır. Kompozisyonun sonunda, sol başta yere oturan kadın figürü anavatanı, diz çökmüş genç ise Sakarya Meydan Muharebesi’ni kazanan Türk Ordusu’nu, Meşe ağacı ise Zafer’i simgeler.
İlhan Koman’ın Türkiye’de en fazla tanınan eseri kuşkusuz, “Akdeniz”dir. Heykel, Halk Sigorta tarafından sanatçıya sipariş edilmiş, 1980 yılında Halk Sigorta’nın Zincirlikuyu’daki Genel Müdürlük binasının önüne yerleştirilmişti. 4 ton ağırlığında, 12 mm. kalınlığında 112 metal levhanın yan yana belirli aralıklarla bir araya getirilmesinden oluşan heykel bir kadın figürünü temsil eder ve sanatçı tarafından “Akdeniz” olarak adlandırılmıştı. Halk Sigorta’nın Yapı Kredi Sigorta bünyesine geçmesinden sonra heykel önce Galatasaray’a taşınmış, daha sonra da Levent'teki Yapı Kredi Bankası Genel Müdürlük Binasının önüne yerleştirilmiş ve orada sergilenmekteydi.
İlhan Koman’ın bu çok tanınan heykeli, artık Yapı Kredi Bankası’nın İstiklal Caddesi üzerinde Galatasaray Meydanına bakan ve 50 yılı aşkın bir süredir tarihe tanıklık eden Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık’ın yenilenen binasının 3. katına yerleştirilerek, Galatasaray meydanına bakan cam cephesinden meydandaki heykeltraş Şadi Çalık’ın Cumhuriyet’in 50. yılı münasebetiyle yapmış olduğu anıt ile kucaklaşacak bir şekilde bina içerisinde konumlandırıldı ve güvenliği sağlanmış oldu.
Akdeniz artık İstiklal Caddesine yolu düşenleri, yeni yerinden selamlayacak...
Bir Evliya
İlhan Koman ki tıraşsız heykeltıraş
Uçmaya doğru sakallı
Elinde bombalarla bebekler
Heykel gibi olmayan heykeller
Taşınırdı garip maacir
Güneyinden Kuzeyine Kutupların
Battı batacak teknesiyle
Varmak için Edirne’ye Selimiye’ye…
-Can Yücel-
2 yorum:
Cok guzel bir kaynak. Emeginiz ve paylastiginiz icin tesekkurler.
Cok guzel bir kaynak. Emeginiz ve paylastiginiz icin tesekkurler.
Yorum Gönder