TARİHTEN BUGÜNE DÜŞEN NOTLAR: 27 EKİM 1913;

100 YIL ÖNCE BUGÜN,

KURMAY BİNBAŞI MUSTAFA KEMAL, YAKIN ARKADAŞI SOFYA SEFİRİ FETHİ BEY (OKYAR)’IN EMRİNDE ÇALIŞMAK ÜZERE SOFYA ASKERİ ATEŞEMİLİTER’LİĞİNE TAYİN EDİLMİŞ, EK OLARAK BÜKREŞ, BELGRAD VE ÇETİNE ASKERİ ATEŞELİĞİNİ DE YÜRÜTMÜŞTÜ.

Sofya Sefiri Ali Fethi Okyar

Mustafa Kemal Sofya’da

Mustafa Kemal, bu görevi sürdürdüğü sırada 1 Mart 1914’de Kaymakam (Yarbay) rütbesine yükselmiş, Sofya’daki Askeri Ateşeliği 20 Ocak 1915’te sona ermiş, 3. Kolordu emrinde Tekfurdağ’da (Tekirdağ) kurulacak olan 19. Fırka Komutanlığı’na atanmıştı.

Mustafa Kemal, 11 Mayıs 1914’de Bulgarların Ulusal Günü’nde verilen bir kostümlü ve maskeli baloya davet edilmiş, baloda manevi bir üstünlük sağlamak isteyen Mustafa Kemal, geniş ve bol ışıklı salona gösterişli bir yeniçeri kıyafeti ve serpuşlu börk (yeniçeri başlığı) giyerek katılmış ve kıyafeti ile birinci seçilmişti.

Balo öncesinde İstanbul Merkez Kumandan Muavini Kazım Bey’e bir mektup yazmış, müzeden bir yeniçeri kıyafeti istemiş, Sofya’dan İstanbul’a trenle giden Selanik Askeri Rüştiyesi’nden arkadaşı İsmail Bey de kıyafeti ve aksesuarları İstanbul’dan Topkapı Sarayı’ndan özel izinle teslim alarak dönüşünde birlikte Sofya’ya getirmişti.

Arkadaşı İsmail Hakkı Kavalalı Yeniçeri Kıyafetli Mustafa Kemal ile ilgili olarak şunları anlatmıştır;

“…Baloya beraber gittik. O, bu giysiyle bütün bakışları kendine çekiyordu. İri vücuduna ayrı bir heybet veren bu giysi ve yüzündeki maske, O'nun gözlerindeki sonsuz parıltılarla efsaneleşen bir kudret de katmıştı. Bütün konuklar, bunun kim olduğunu birbirine soruyorlardı.

Bir süre sonra, büyük ödüllü bir dans yarışmasına girdi. Bulgar Başbakanı'nın kızına kavelyelik ediyordu. Zaten bu kız daha önce O'nun flörtü idi. Mustafa Kemal çok güzel dans ederdi. Nitekim, bütün valsleri olağanüstü bir başarı ile bitirerek yarışma birinciliğini kazandı. Bu ara Bulgar Meclisi Başkanı bana, bu gencin kim olduğunu sormuştu. Önce tanımadığımı söyledim, sonra Ataşemiliter Mustafa Kemal olduğunu öğrenince hayranlığını şöyle belirtmişti:

"Müthiş, müthiş bir adam!"

(İsmail Hakkı Kavalalı, Vakit Gazetesi, 08.09.1947)

I. Ferdinand / Bulgar Çarı
(26 Şubat 1861- 10 Eylül 1948)

Baloda hayranlıkla izlenen Mustafa Kemal’i Bulgar Çarı I. Ferdinand yanına davet etmiş, iltifatlarda bulunmuş, kıyafetini tebrik etmiş ve kendisine gümüş bir tabakayı lütfen kabul etmesi dileğiyle hediye etmişti. Yıllar sonra 3 Ekim 1918’de Bulgaristan’ın askeri yenilgisi sonrasında Çar Ferdinand, oğlu III.Boris lehine tahttan feragat edip, ülkesini terk ederek Almanya’nın Bavyera bölgesindeki Coburg’a sürgüne gönderildiğinde, bu kez Mustafa Kemal ona bir altın tabaka göndermişti.

Sabaha kadar devam eden Balo’nun bitiminde, İspanya Maslahatgüzarı Mustafa Kemal’i evine davet etmiş ve evindeki şark köşesinde Mustafa Kemal’in meşhur Yeniçeri kıyafetli fotoğrafını çekmişti.