SAİNT MARİE
ya da Immaculeé Conception
FRANSIZ KATOLİK OKULU
Selamsız Mezarlığı günümüz Yeni Dersane sokağındaki Saint Vincent de Paul Fransız Okulu'nu geçince hemen bir apartman boşluğu sonrasında diğer bir Fransız misyoner okulu olan Saint Marie Okulu yer almaktadır.
 |
| 29.10.1933'de Cumhuriyet'in 10. yıl dönümü münasebetiyle bayraklar ile süslenmiş Saint Marie Fransız Okulu Fotografta dikkati çeken bir ayrıntı önde görülen servi ağaçlarıdır. Servi ağaçlarının varlığı bu fotografın henüz Ucuz Evler inşaa edilmeden, yani 1952 yılından önce Selamsız Müslüman Mezarlığından çekilmiş olduğunu göstermektedir. |
Okul, 2 Ocak 1817'de Fransız Katolik din adamı Marcellin Joseph Benedict Champagnat* (1789-1840) tarafından yoksul Fransız gençlerinin Hıristiyan eğitimi için Lyon yakınlarında kurulan bir Roma Katolik öğretim kardeşleri cemaati olan ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde ilk, orta, kolej ve üniversite seviyelerinde eğitim veren okullarda (23 misyon bölgesinde 100'den fazla okul) görev yapan, 19. yüzyıl sonlarında İstanbul’a gelen Les Petits Frères de Marie ya da Frères Maristes (Marist Rahipler/Marist Kardeşler) tarafından 1894 yılında 40 erkek öğrenci ile öğretim hayatına başlamıştı.
* Marcellin Joseph Benedict Champagnat: Aziz Marcellin Champagnat, Le Rosey köyünde on çocuğun dokuzuncusu olarak doğdu. Çocukluğu boyunca, yerel topluluğunu yoksul ve eğitimsiz bırakan Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşları'nın tahribatına tanık oldu.
Marcellin'in karakteri, çalışkan babası ve dindar annesinin yanı sıra St. Joseph Rahibesi olan teyzesinin örneğiyle şekillendi. Koyun yetiştirerek kazandığı parayla, 16 ila 22 yaşları arasında küçük bir ilahiyat okuluna gitti. Sınıf arkadaşlarının çoğundan büyüktü, ilk yılında başarısız oldu ve eve gönderildi. Annesi, mahalle rahibi ve ilahiyat okulunun amiri Peder Linossier'in yardımıyla yeniden kabul edildi.
Marcellin, çekingen bir çocuktan sosyal bir genç adama dönüşmüştü ve boş zamanlarında meyhanelere giden bir ilahiyat öğrencileri grubu olan "Mutlu Çete"nin bir parçasıydı. Ancak, ikinci yılında Peder Linossier onunla davranışları hakkında ciddi bir sohbet etti. Arkadaşı Denis Duplay 2 Eylül 1807'de aniden öldüğünde de ayıldı. Çalışmalarıyla mücadele etmeye devam etmesine rağmen, kendini özveriyle ve annesi ve teyzesinin desteğiyle adadı.
Lyon'daki büyük bir ilahiyat okuluna taşındıktan sonra, kendisi ve diğer ilahiyat öğrencileri kırsal kesimdeki çocuklara hizmet etmek için Teaching Brothers'ı da içeren yeni bir cemaat fikri buldular. 2 Temmuz 1816'daki rahiplik töreninden sonra Peder Champagnat, cehaletin yaygın olduğu izole bir köy olan La Valla-en-Gier'e gönderildi. Öğretmenler düşük ücret ve az saygı görüyordu, bu yüzden meslek kötü karakterli yetersiz öğretmenlerle doluydu.
Peder Champagnat, ölmekte olan 17 yaşındaki Jean Baptiste Montage'ı ziyaret etti. Onun 12 yaşında gibi görünen ve Katolikliğin temellerinden tamamen habersiz, o kadar yetersiz beslendiğini görünce dehşete düştü. Jean gibi daha birçok kişinin olduğunu bildiği için harekete geçmeye karar verdi.
2 Ocak 1817'de Peder Champagnat, Jean-Marie Granjon ve Jean-Baptiste Audras'ı Les Petits Frères de Marie'nin çekirdeğini oluşturmaya davet etti: Mary'nin Küçük Kardeşleri. Kısa süre sonra diğerleri de onları takip etti. İlk Kardeşler, on beş ila on sekiz yaşları arasındaki genç taşralılardı. Dua ve öğretmekten çok çiftçiliğe alışıklardı, ancak Peder Champagnat onları İncil'i yaymaya teşvik etti.
Peder Champagnat, La Valla'da bir ilkokul ve öğretmen yetiştirme merkezi kurdu ve bu, memleketinde ve başka yerlerde başka okullar açılmasına neden oldu. Aşırı kalabalıktılar, ancak 1822'de sekiz başvuru geldi ve daha da genişlemelerine olanak sağladı. Peder Champagnat, Maristlerin gelişmeye devam edeceğine dair Tanrı'ya olan derin güveninin bir işareti olarak 150 kişilik kapasiteli bir acemilik binası inşa etti. Koruyucu Meleklere bağlıydı ve her sınıfta bir Koruyucu Melek resmi vardı.
Bitmek bilmeyen çalışmalarından bitkin ve hasta olan Peder Champagnat, 12 Ekim 1838'de yerine geçmek üzere Br Francis'in seçilmesiyle halefiyetini hazırladı. Kanserden muzdarip olan Peder Champagnat, 6 Haziran 1840'ta 51 yaşında öldü. 18 Mayıs 1840 tarihli manevi vasiyetinde şu mesajı bıraktı: "Aranızda tek bir yürek ve tek bir zihin olsun. Meryem'in Küçük Kardeşleri için her zaman ilk Hıristiyanlar için olduğu gibi söylensin: Birbirlerini nasıl sevdiklerine bakın!" O zamana kadar Fransa ve Okyanusya'da 280 Kardeş ve 48 Marist okulu vardı. 1856'da 300 ev ve 1.500'den fazla Kardeş vardı.
Marist Kardeşler Enstitüsü, Papa Pius IX tarafından 1863'e kadar resmen onaylanmadı ve Fratres Maristae a Scolis adı verildi. Tarikat üyeleri "FMS" baş harfleriyle tanımlanıyor; Bunlar, Meryem Cemiyeti veya Marist rahipleri ("SM") de dahil olmak üzere dini topluluklardan oluşan bir ailenin parçasıdır. Champagnat'ın eğitim felsefesi basitti: Çocuklara öğretmek için onları sevmek gerekir ve laik konular, çocukları inançlarının temel unsurlarını öğrenecekleri okullara çekmenin bir yolu olarak iyi öğretilmelidir. Champagnat şöyle demiştir: "Çocuk yetiştirmek için onları sevmeliyiz ve eşit şekilde sevmeliyiz. Bir çocuğu gördüğümde Tanrı'nın onları ne kadar sevdiğini söylemek istemeden edemiyorum."
Marcellin Champagnat, 1920'de Papa Benedict XV tarafından Saygıdeğer ilan edildi, 29 Mayıs 1955'te Papa Pius XII tarafından kutsandı ve 18 Nisan 1999'da Papa John Paul II tarafından aziz ilan edildi. En kalabalık oldukları dönemde Marist Kardeşler yaklaşık 10.000 kişiydi. 2005'te yaklaşık 5.000 kardeş vardı. (bu dipnot; https://www.accs.sg/marcellin-champagnat/ linkinden alıntılanmıştır.
 |
| Jacques Pervititch'in Ekim 1930 tarihli Sigorta haritalarının 76 numaralı paftasında Müslüman Mezarlığı'nı batı ucunda (1) ile işaretli Saint Vincent de Paul Fransız Okulu ve (2) ile işaretli Saint Marie Fransız Okulu görülebilmekte.  |
 |
| Okulun arka bahçesinden görüntüsü, 1952 |
 |
| 1994 yılındaSaint Marie Okulu'nun bahçesinden çektiğim bu fotografta, Saint Vincent de Paul Fransız Okulu ile aralarındaki apartman bloğu arkasında kalan küçük Chapel görülebilmekte. |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 1994 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 1994 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 1994 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 1994 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 1994 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 1994 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 1994 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 1994 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 22 Kasım 2024 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 22 Kasım 2024 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 22 Kasım 2024 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 22 Kasım 2024 |
 |
| Fotograf; Levent Civelekoğlu 22 Kasım 2024 |
İstanbul'un işgali sırasında İngilizlerin yanısıra Fransızlar da işgal kapsamınına aldıkları eğitim kurumlarını işgal etmişler, örneğin İzmit'teki Fransız Mektebi'ne 18 Kasım 1918'de özel bir törenle Fransız bayrağı çekip işgal ederken, bir gün sonra Beyoğlu'ndaki Saint Michael Okulunun binası ile Selamsız'daki Osmanlı tarafından kullanılan iki okula da el koymuşlardı. Amaçları işgal ettikleri bu okulları kendi askerleri için hastaneye dönüştürmekti. Fransızlar bu amaçla Beyoğlu'ndaki Avusturya, Alman ve Rum Mektepleri'nin yanısıra Yedikule'deki Balıklı Rum Hastanesi'ni de işgal etmişlerdi. I. Dünya Savaşı yıllarında (1914-1918) işgal edilip kapanan okula, işgalden sonra Fransızlardan alınarak bir rivayete göre "Cem Sultan" adı verilmişti.
Marist cemaatine bağlı rahiplerin İstanbul’daki son kurumu olan okul, 23 Haziran 1934’te rahiplerin İstanbul’dan ayrılması ile birlikte kapanmış, İstanbul Belediyesi tarafından 18.00 liraya satın alınarak, "48. Mektep" adıyla Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı eğitim ve öğretime açılmış ve 1948'de Bağlarbaşı İlkokulu ismini almış. Binanın arkasında ve binaya bitişik olarak, tek katlı, birbirinden bağımsız sıra odalardan oluşan bir yapı daha vardır. Ek bina olarak kullanılan bu bina, okulun güney batı istikametinde uzanır. Kapı ve pencerelerin tümü tuğla sövelidir. Ek binada okulun; Kantini, Yemekhanesi, Konferans Salonu, Çok Amaçlı Salonu, Mescidi ve deposu mevcuttur.
 |
| Restorasyon öncesinden fotograflar |
Okula 1965 yılında öğrenme güçlüğü çeken öğrenciler için özel bir eğitim sınıfı, 1989'da ise ana sınıfı eklenmiş. Okul binası yeterli gelmeyince, 1968 yılında şu an eğitim ve öğretim hizmetini sürdürmekte olduğu yeni bina yapılmış. Yeni binanın yapılması ile birlikte tarihi bina bir süre depo olarak kullanılmış, daha sonra Bağlarbaşı İlkokulunun anaokulu bölümü olarak hizmet vermiş. Okul 1993'de sekiz yıllık eğitimle birlikte ilköğretim okulu olmuş. Özel eğitim sınıfı ve ana sınıfları ile eski binada 2005 yılına kadar hizmet verilmiş, 2005 yılında çıkan yangında çatısı harap olan bina 2006'da başlayan tadilat çalışmaları ile tekrar kullanılabilir duruma getirilen tarihi binanın elektrik su, doğalgaz tesisatı yenilenmiş sonrasında ana sınıfı ve özel eğitim sınıfı yeni binaya taşınmış. Eski bina Eylül 2006’dan itibaren Üsküdar İlköğretim Okulu ve İş Okulu olarak, zihinsel engelli çocuklara hizmet vermiş. 643 m2 üzerine kurulu olan yeni bina, iki blok ve üç kattan oluşmaktadır. Bu binada toplam 21 derslik, 3 idari oda, 1 Öğretmenler Odası, 1 Memur Odası, 1 Aile Birliği Odası, 1 Rehberlik Odası, 1 Arşiv ve 1 Kütüphane bulunmaktadır. Saint Vincent de Paul Fransız Okulu ile Sainte Marie Okulu'nun birlikte kullandıkları iki okul arasında kalan küçük chapel bugün aralarındaki apartmanın arkasında kalmıştır.
 |
| Okul restore edilirken, Fotograf : Hayati İnaç |
 |
| Solda Saint Marie Fransız Okulu, sağda Saint Vincent de Paul Fransız Okulu |
 |
| Okulun ön cephesi |
 |
| Okulun arka cephesi |
 |
| 8 Temmuz 1906'da Saint Marie Fransız Okulu'nda 6. sınıf öğrencilerden Karagueuzian'a verilmiş olan "Mention Honorable" (Onur Belgesi) |
"Moda Tasarımı Teknolojileri" alanında 2 yıl enstitüde mesleki eğitim alan kursiyerler disiplinlerarası yaklaşımla kurgulanan tasarım-üretim atölyelerini gözlemlemekte, enstitü ürün ve siparişlerinin yapılmasında yer almakta; araştırma, tanıtım ve pazarlama bölümlerinin çalışma prensiplerini yakından incelemekteymiş. Bu durum muadil meslek liselerine göre kursiyerleri daha avantajlı konuma getirmekte, kursiyerler 1. ve 2. sınıfta Türkiye'nin ticari hacmi büyük hazır giyim markalarında devlet destekli staj yapma imkanına ve dileyen kursiyerlerin bir kısmı da hazır giyim firmalarında çalışma yapabileceklermiş. Kursiyerlere programı başarı ile tamamladıklarında da diplomanın yanı sıra bir ustalık belgesi verilecekmiş.
KAYNAKLAR:
1- İrem Nardereli Erdoğan, Bağlarbaşı Sainte Marie Fransız Okulu Restorasyon Projesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ocak 2008
2- Ceren Gülser İlikan Rasimoğlu, Tanzimat, Hayırseverlik ve Kadın: Filles de la Charité Rahibelerinin Osmanlı İmparatorluğu topraklarına gelişi ve İstanbul'daki ilk yılları, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 4, Yıl: 2018
3- Pınar Erkan, Tanzimat'tan günümüze İstanbul / Kadıköy ve Üsküdar'daki Yabancı Okullar ve Azınlık Okulları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Haziran 2001
Bir sonraki yazı; 30 yılın ardından Üsküdar'ın Bağlarbaşı'sı ve dağarcığımdakiler;
BÖLÜM VIII:
ÖZEL SEMERCİYAN CEMARAN ve
KALFAYAN ERMENİ İLK VE ORTAOKULU
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder