TARİHTEN BUGÜNE DÜŞEN NOTLAR:
21 KASIM 1898;
115 YIL ÖNCE BUGÜN,
KOMEDİ, KORKU, GARİPLİK YA DA İLGİNÇLİK KAVRAMLARININ KARIŞIMI DÜŞ ÜRÜNÜ
TEMALARI İŞLEDİĞİ TABLOLARI İLE SÜRREALİST AKIMININ EN ÖNEMLİ TEMSİLCİLERİNDEN
RENÉ FRANÇOIS GHISLAIN MAGRITTE, BELÇİKA’DA LESSINES ŞEHRİNDE TERZİ LÉOPOLD İLE
KADIN ŞAPKACISI ADELINE MAGRITTE’NİN EN KÜÇÜK ÇOCUKLARI OLARAK DÜNYAYA GELMİŞTİ.
 |
| L’ile au trésor - Define Adası 1942 Tuval üzerine yağlı boya, 60 x 80 cm. Brüksel Kraliyet Güzel Sanatlar Müzesi (Georgette Magritte’in hediyesi) |
 |
| Les Graces Naturelles - Doğal Güzeller 1948 Tuval üzerine yağlı boya, 55 x 46 cm. Magritte Müzesi Koleksiyonu |
 |
| Le thérapeute - Terapist 1937 Tuval üzerine yağlı boya, 92 x 65 cm. Isy Brachot Galerisi Brüksel-Paris |
Magritte, 12 yaşında
çizim dersleri almaya başlamış, 14 yaşında Sambre Nehri'ne atlayarak
intihar eden annesinin sudan çıkartılışına şahit olmuştu. Annesinin
cesedinin suyun üzerinde yüzüşünün, elbisesinin kafasını örtmesinin, ressamın
1927-1928 yıllarında çizdiği “Les Amants” serisine ilham kaynağı
olduğu söylenir ancak o bundan hiç hoşlanmamıştır.
1918’e kadar iki sene boyunca Brüksel Kraliyet Akademisi’ne devam eden Magritte, 1913 yılından beri tanıştığı Georgette Berger ile 1922 yılında evlenmişti.
 |
| Les Amants (Sevgililer) 1928 Tuval üzerine yağlı boya, 73x54 cm. New York Modern Sanatlar Müzesi |
 |
| Les Amants (Sevgililer) 1928 Tuval üzerine yağlı boya, 73x54 cm. Canberra - Avustralya Ulusal Galerisi |
 |
| Georgette’in Portresi 1937 Tuval üzerine yağlı boya, 65 x 54 cm. Brüksel Kraliyet Güzel Sanatlar Müzesi |
Magritte, 1926 yılına kadar bir duvar kağıdı fabrikasında çalışmış, sonra Brüksel'deki Galerie la Centaure ile tam zamanlı olarak bir anlaşma imzalamıştı. Daha sonra da afiş ve reklam tasarımcılığı yapmış, 1926 yılında ilk gerçeküstücü resmi olan “Le Jockey Perdu”yu (Kayıp
Jokey) yapmış, 1927'de ise ilk sergisini Brüksel'de
açmıştı.
Bu sergisi hakkında aldığı eleştirileri kaldıramayan Magritte,
başarısızlığın getirdiği depresyon sebebiyle Paris’e taşınmış, orada André Breton ile tanışıp, arkadaş olarak gerçek üstücülerin arasına katılmıştı.
 |
| Le Jockey Perdu 1926 guaj, kolaj, kurşun kalem ve mürekkep Kansas Üniversitesi, Spencer Sanat Müzesi |
 |
| Le Jockey Perdu (1942) Yağlı boya |
 |
| La tentative de l’impossible - İmkansız çalışılırken 1928 Tuval üzerine yağlı boya, 105,6 x 81 cm. Isy Brachot Galerisi Brüksel-Paris |
 | ||
| La clairvoyance - Otoportre 1936 Tuval üzerine yağlı boya, 54,5 x 65,5 cm. Isy Brachot Galerisi Brüksel-Paris
|
 |
| The Pleasure Principle (Portrait of Edward James) 1937 Tuval üzerine yağlı boya, 79 x 63.5 cm. İngiltere, Sussex Ex-Edward James Vakfı Koleksiyonu |
Kariyerinin
ilk zamanlarında, sürrealistlerin hamisi olan Edward James, onu evinde kira
ödemeksizin yaşaması ve resim yapması için desteklemiş, o da yaptığı “The Principle Pleasure” (Zevkin Prensipleri) ve “La Reproduction Interdite” (Çoğaltma yasaktır) adlı tablolarında Edward James’i model olarak kullanmıştı.
 |
| Edward James |
 |
| La Reproduction Interdite - Çoğaltma Yasaktır 1937 Tuval üzerine yağlı boya, 81,3 x 65 cm. Rotterdam, Boijmans Van Beuningen Müzesi  |
ABD’de ilk sergisini 1936 yılında New York’ta açan Magritte’in 1965’de Modern Sanat Müzesi’nde ve 1992’de Metropolitan Sanat Müzesi’nde olmak üzere New York’ta iki kez daha sergisi olmuştu.
Magritte'in resimlerine olan ilgi 1960’larda artmış ve resimleri pop, minimalist ve kavramsal sanata ilham kaynağı olmuştu. 15 Ağustos 1967’de pankreas kanserinden vefat eden sanatçı, Brüksel’deki Schaarbeek Mezarlığına defnedilmişti.
Magritte, 2005 yılında oluşturulan “En Büyük Belçikalılar Listesi”nin Belçikanın üç federal bölgesinden biri olan güneydeki Valon Bölgesi Versiyonuna dokuzuncu, Kuzeydeki Flaman Bölgesi Versiyonuna da onsekizinci sıradan girmişti.
 |
| L'Heureux Donateur - Mutlu Donör 1966 Tuval üzerine yağlı boya, 55,5 x 45,5 cm. Belçika, Ixelles Müzesi |
 |
La Boite a Pandore - Pandora’nın kutusu 1951Tuval üzerine yağlı boya, 45,5 x 55 cm.Yale Üniversitesi Sanat Galerisi (Dr. John A. Cook hediyesi) |
Magritte, 2005 yılında oluşturulan “En Büyük Belçikalılar Listesi”nin Belçikanın üç federal bölgesinden biri olan güneydeki Valon Bölgesi Versiyonuna dokuzuncu, Kuzeydeki Flaman Bölgesi Versiyonuna da onsekizinci sıradan girmişti.
Resim
konusunda kusursuz bir uzman olan Magritte resimlerinde çoğunlukla bilinen şeylere yeni
anlamlar kazandırmaya ve sıradan nesneleri alışılmadık bir içerikle göstermeye
çalışırdı. La trahison des Images (İmgelerin İhaneti) isimli çalışması,
objelerin göründüklerinin dışında anlatımsal kullanıma örnek olmuştu.
Resimde tütün dükkânı reklamı gibi görünen bir piponun hemen altına “Ceci n'est pas une pipe” (Bu bir pipo değildir) yazarak resmin bir pipo değil,piponun bir görüntüsü (kopyası) olduğunu söyleyerek başta çelişki gibi görünen bir doğruya işaret etmişti. Fransız filozof Michel Foucault yazdığı kitabında “Ceci n'est pas une pipe” tablosunu ve onun yarattığı paradoksu anlatmıştı.
 |
| La trahison des Images (İmgelerin İhaneti) 1928-29 Tuval üzerine yağlı boya, 63,5 x 93,98cm Los Angeles County Güzel Sanatlar Galerisi |
Resimde tütün dükkânı reklamı gibi görünen bir piponun hemen altına “Ceci n'est pas une pipe” (Bu bir pipo değildir) yazarak resmin bir pipo değil,piponun bir görüntüsü (kopyası) olduğunu söyleyerek başta çelişki gibi görünen bir doğruya işaret etmişti. Fransız filozof Michel Foucault yazdığı kitabında “Ceci n'est pas une pipe” tablosunu ve onun yarattığı paradoksu anlatmıştı.
 |
| The Listening Room (Dinleme Odası) 1952 Tuval üzerine yağlı boya, 45 x 54,7 cm. Teksas, Houston Menil Koleksiyonu |
Magritte, aynı yaklaşımı bir elma resminde de kullanmış, yeşil elmayı son derece gerçekçi çizdikten sonra onun bir elma olduğunu reddetmişti.
“Bu bir ... değildir” çalışmalarında Magritte'in göstermeye çalıştığı şey, sanatta gerçeğe ne kadar yaklaşılırsa yaklaşılsın, öğenin kendisine yaklaşılamayacağıydı, kısacası o pipo ne kadar gerçeğe benzese de o pipo ile tütün içemeyeceğimiz aşikardı.
“Bu bir ... değildir” çalışmalarında Magritte'in göstermeye çalıştığı şey, sanatta gerçeğe ne kadar yaklaşılırsa yaklaşılsın, öğenin kendisine yaklaşılamayacağıydı, kısacası o pipo ne kadar gerçeğe benzese de o pipo ile tütün içemeyeceğimiz aşikardı.
 |
| Le Soir qui tombe - Akşam düştüğünde 1964 Tuval üzerine yağlı boya, 162 x 130 cm. Teksas, Houston Menil Koleksiyonu |
Resimleri gerçekdışı
öğelere ek olarak, çoğu zaman nükteli ve eğlendirici olan Magritte, bazı ünlü tabloların gerçeküstü versiyonlarını da yapmıştı.
 |
| Jacques Louis David - Madame Récamier 1800 Tuval üzerine yağlı boya, 173 x 243 cm. Paris Louvre Müzesi |
 |
| René Magritte - Madame Récamier de David 1950 Tuval üzerine yağlı boya, 60 x 80 cm. Özel Koleksiyon |
 |
| René Magritte - Madame Récamier 1967 Bronz kanape ve tabut Teksas, Houston Menil Koleksiyonu |
 |
| Eduard Manet 1868/69 - Le Balcon Tuval üzerine yağlı boya, 170 x 124,5 cm. Paris, Müze d’Orsay |
 |
| Magritte 1950 - Le Balcon de Manet Tuval üzerine yağlı boya, 81 x 60 cm. Belçika Antverp Van Hedendaagse Kunst Müzesi |
"Benim resimlerim hiçbir şey anlatmayan görsel imgelerdir. Akla gizemi getirirler. Doğrusunu isterseniz, benim resimlerimi gören biri kendi kendine şu basit soruyu sorar: 'Bunun manası ne?' O resmin bir manası yoktur. Çünkü zaten gizem de aslında hiçbir şeydir, bilinmeyendir."
1960’larda Magritte'in çalışmalarına olan ilgi büyük boyutlara ulaşmasına ve eserlerinin halk tarafından tanınmasına neden olan şeylerden biri de, sanatçının resimlerinin rock albümü kapaklarında yer alan reprodüksiyonları olmuştu. Bu kapakların ilk örnekleri arasında, sanatçının “The Listening Room” isimli eseri kullanıldığı 1969 yılı çıkışlı Jeff Beck Group albümü Beck-Ola sayılabilir.
Ressamın “L'Empire des Lumiéres” (Işıklar İmparatorluğu) isimli tablosu da Jackson Browne’ın 1974 yılında çıkan albümü “Late for the Sky”ın kapağında kullanılmıştı.
Ayrıca, Britanyalı folk-rock grubu Lindisfarne’dan Alan Hull, 1973 ve
1979'da çıkardığı iki solo albümünün kapağı olarak ressamın resimlerini
kullanmış, 1977'de yayınlanan Styx albümü “The Grand Illusion”ın kapağında Magritte’in “Le Carte
Blanche” tablosu kullanılmıştı.
Gary Numan’ın 1979 tarihli albümü “The Pleasure Principle”da ve John
Foxx’un 2001 yılı albümü “The Pleasures of Electricity”de Magritte’in Edward James’i model olarak kullandığı “Le
Principe du Plaisir” tablosu kullanılmıştı.
Paul Simon, 1983 yılında çıkan albümü “Hearts and Bones”da "Rene And
Georgette Magritte With Their Dog After The War" isimli bir şarkıya yer verirken, sanatçının büyük bir hayranı ve pek çok eserine sahip olan Paul McCartney, kurdukları “Apple” Plak firmasının ismini verirken Magritte'ten etkilendiğini açıklamıştı.
Bunların yanısıra, pek çok filmde
de Magritte’ten esinlenilmiş imgelere rastlanabilir. Magritte’in 1964 yılında yaptığı bir elmanın şapkalı bir adamın yüzünü kapatttığı “The Son of Man” (Adamın Oğlu) isimli yağlı boya tablosu 1992 yapımı “Toys” (Oyuncaklar), 1999 yapımı “The
Thomas Crown Affair” ve
2004 yapımı “Ryan” isimli filmlerde alıntılanmıştı.
2004 yılında vizyona giren I Heart Huckabees’de Dustin Hoffman’ın canlandırdığı Bernard Jaffe karakterinde Magritte’ten esinlenilmişti. Ayrıca Ellen Burstyn imzalı 1998 yapımı The Fear of God: 25 Years of "The Exorcist" isimli belgeselde The Exorcist filminin afişinin Magritte’in “L'Empire des Lumieres” isimli eseri ilham alınarak yaratıldığı öne sürülmüştü.
 |
| René Magritte - L'Empire des Lumières (1954) Litograf, Seri 2 |
 |
| René Magritte - L'Empire des Lumiéres, 1950, 97 x 70 cm. New York Modern Sanatlar Müzesi |
 |
| René Magritte, Le blanc-seing / Açık Çek 1965 Tuval üzerine yağlı boya, 81 x 64 cm. Washington Ulusal Sanat Galerisi Bay ve Bayan Paul Mellon Koleksiyonu |
 |
| David Cowles - “Paul McCartney as by Magritte” |
 |
| René Magritte - The Son of Man 1964, Tuval üzerine yağlı boya, 116 x 89 cm. Özel Koleksiyon |
2004 yılında vizyona giren I Heart Huckabees’de Dustin Hoffman’ın canlandırdığı Bernard Jaffe karakterinde Magritte’ten esinlenilmişti. Ayrıca Ellen Burstyn imzalı 1998 yapımı The Fear of God: 25 Years of "The Exorcist" isimli belgeselde The Exorcist filminin afişinin Magritte’in “L'Empire des Lumieres” isimli eseri ilham alınarak yaratıldığı öne sürülmüştü.
 |
| L'Avenir des statues / Heykellerin Geleceği 1937 Londra Tate Galeri |
 |
| La Folie des Grandeurs / Büyüklük Kompleksi 1948 Tuval üzerine yağlı boya, 99,2 x 81,5 cm. Washington, Hirshhorn Müzesi ve Heykel Bahçesi |
 |
| Quand l'heure sonnera - Zamanı geldiğinde 1932 Tuval üzerine yağlı boya, 116 x 89 cm. Özel Koleksiyon |
 |
| Magie Noir / Kara Büyü 1933-34 Tuval üzerine yağlı boya, 73 x 54,4 cm Brüksel Kraliyet Güzel Sanatlar Müzesi |
 |
| Collective Invention / Kollektif Buluş 1934 Tuval üzerine yağlı boya, 73,5 x 97,5 cm. Almanya, Düsseldorf Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen Galerisi |
 |
| Golconde 1953, Tuval üzerine yağlı boya, 81 x 100 cm. Teksas, Houston Menil Koleksiyonu
Magritte'in pek çok çalışmasında olduğu gibi, bu tablosuna “Golconde” ismini arkadaşı şair Louis Scutenaire vermişti. Golconde, Hindistan’ın güneyindeki harap şehirlerden birisidir ve şehir, ondördüncü yüzyıldan, onyedinci yüzyılın sonuna kadar iki başarılı krallığa başkentlik yapmıştır. Ününü efsanevi bir elmas endüstrisinin merkezi olmasına borçlu olan şehrin, İngilizce sözlüklerde anlamı “zenginlik kaynağı”dır.
Magritte, şair arkadaşının yüzünü de tablosuna yerleştirmiş, evin bacasının hizasında, sağ tarafta, büyükçe çizmiş olduğu adam, Belçika gerçek üstücülüğünün önde gelen ismi Louis Scutenaire’dir.
|
Brüksel’de Place Royale Meydanındaki 5 katlı neo-klasik Altenloh Oteli 6 Temmuz 2009 tarihinde Magritte Müzesi olarak halka açılmıştı. Müze, Return, Şehrazat ve Işık İmparatorluğu da dahil olmak üzere 200’e yakın Magritte tablosuna, çizimlerine ve heykellerine ev sahipliği yapmaktadır.
 |
| Le retour - Dönmek 1940 Tuval üzerine yağlı boya, 50,2 x 65 cm. Brüksel Kraliyet Güzel Sanatlar Galerisi |
 |
Shéhérazade 1948 |
 |
| Shéhérazade 1947 kağıt üzerine guaj ve sulu boya, 23,5 x 19 cm. Özel Koleksiyon |
 |
| Shéhérazade 1947 Kağıt üzerine Tempera, Mat kartona sıvanmış |
 |
| Shéhérazade 1947 Tuval üzerine yağlı boya |
 |
| Shéhérazade 1950 |
Başka bir Magritte Müzesi de yine Brüksel’de Esseghem caddesi 135 numarada Magritte’in 1930’den 1954’e kadar eşi ile yaşadığı evindedir.
 |
| Brüksel Esseghem Caddesi No135 - Magritte Evi /Müzesi |
Gazino’da Josephine Baker, Maurice Chavelier, Edith Piaf, Arthur Rubinstein gibi dönemin ünlü isimleri sahne almışlardı. II. Dünya Savaşı sırasında bombardımanlar yüzünden ağır hasar görmüş, 1943’de Alman birlikleri sözde bir Atlantik Duvarı oluşturmak adına gazinoyu da işgal etmiş, kuzey cam duvarını beton duvarla kapatıp, göz korkutmak amaçlı olarak da ahşaptan büyük boyutlu sözde bir top yerleştirmiş ve kamuflajlı bir sığınak haline dönüştürmüşlerdi. 1944’de Kanadalı birlikler tarafından kurtarıldığında gazinonun güney cephesi ve çatısı büyük hasar görmüştü.
Gazinonun 1945 yılında restorasyonuna başlanmış ve 1947 yılında bitirilerek tekrar açılmış, yine eski günlerindeki gibi Flaman sahil kültürünün tapınağı haline gelmiş, Picasso, Matisse, M. Ernst, Dufy, Salvador Dali, Chagall ve Magritte gibi sanatçıların sergileri açılmış, Frank Sinatra, Nat King Cole, J. Brel, Ray Charles, Ella Fitzgerald ve Marlene Dietrich gibi ünlü sesleri konuk etmişti.
1952 yılında Büyük salona, Joseph Selis tarafından tasarlanan ve Venedik Murano’da ürettirilen 7 ton ağırlığında, 8,5 x 7,5 metre çapında, 22.000 parça kristalden oluşan, 2700 ampulün aydınlattığı ünlü “Venedik Avizesi” asılmıştı.
Bir yıl sonra 1953’de de Magritte’e bu büyük eliptik salondaki 71,3 metre uzunluğunda ve 4 metre yüksekliğindeki 8 panelden oluşan anıtsal duvarın üzerine “Le Domaine Enchanté”yi (Büyülü Alan) yapması işi verilmişti.
Bu çalışma Magritte’in daha önce yapmış olduğu tablolarının ve o tablolarda yer alan figürlerin bir araya toplanmasıyla oluşturulmuş bir kolaj gibiydi. Bu çalışmada Magritte danışman ve gözetmen olarak bulunmuş, boyamaları Raymond Art başkanlığında 5 sanatçıdan oluşan bir ekip gerçekleştirmişti.
Gazinoya haftada 2,3 kez gelen Magritte sadece gökyüzü boyamaları için boyaları kendisi hazırlamış diğer renkler için hazır ticari boyalar kullanılmıştı. 6 hafta gibi kısa bir sürede tamamlanan anıtsal duvar freski, 1 Haziran 1953’de tamamlanmıştı. Bu çalışma René Magritte’in geç dönem çalışmaları içerisinde önemli bir başarı sayılmıştı.
Knokke-Heist Gazinosu halen çeşitli aktiviteler için, Eurovision, Güzellik Yarışmaları gibi büyük organizasyonlara ev sahipliği yapmakta, Gazino ve kumarhane olarak da işlevini sürdürmektedir.
Bugünlerde ünlü Knokke-Heist Gazinosu yeni bir dönüşüme, restorasyona ve yeniden inşaa edilmeye hazırlanmakta. Gazinonun, kent merkezine yeni bir simge kazandırmak için dönüştürülmesine karar verilmiş ve bunun için de Steven Holl Mimarlık tarafından bir proje hazırlanmış.
Tasarımda Magritte’in freskinde yer alan gemi freskinden esinlenilmiş, Gazino kütlesinin üzerine ve arkasına yelken gibi ve düzlemsel bir otel ve apatman kulesi ile, saydam ve geçirgen yatay bir kongre binası eklemlenmesi planlanmış.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder